Sukhothai là một vương quốc cổ của người Thái ở nửa phía Nam của vùng Bắc Thái Lan hiện đại. Vương quốc này tồn tại từ năm 1238 đến năm 1438. Kinh đô cũ của vương quốc này ngày nay ở vị trí của xã Muang Kao, cách thị trấn Sukhothai 12 km về phía tây. Nơi đây hiện là một công viên lịch sử lưu giữ các di tích của kinh thành cũ. Vương quốc Sukhothai đã hấp thụ được nhiều sự ảnh hưởng và các truyền thống cổ đại; đồng hóa nhanh chóng tất cả những yếu tố này để hình thành nên một nét rất riêng, được gọi là “phong cách Sukhothai”.

Khám phá Bangkok - Pattaya tự túc Thái Lan

Cho đến đầu thế kỷ 13, người Thái dù đã định cư vững chắc ở miền Bắc Thái Lan ngày nay, song họ phải chịu sự chi phối của Đế quốc Khmer hùng mạnh. Tuy nhiên, Đế quốc Khmer đã bắt đầu suy yếu từ sau khi vua Jayavarman VII qua đời, khiến cho sức chi phối của người Khmer ở vùng đất người Thái định cư suy yếu đáng kể. Kết quả, năm 1238, Pho Khun Pha Muang là thủ lĩnh người Thái ở Lato (nay là Mueang Phetchabun, tỉnh Phetchabun, phía bắc Thái Lan) và Pho Khun Bang Klang Hao là thủ lĩnh người Thái ở Banyang (nay là Nakhonthai) đã cùng nhau đánh đuổi quân Khmer, tuyên bố độc lập, chiếm thành phố Sukhothai làm kinh đô của mình. Pho Khun Bang Klang Hao sau đó trở thành vị vua đầu tiên của Sukhothai, tự xưng là Pho Khun Si Indrathit (hay Intradit), lập niên triều đại đầu tiên của Sukhothai là Triều Phra Ruang. Sự kiện này về mặt truyền thống đã đánh dấu sự thành lập quốc gia Thái - Lào hiện nay, dù các vương quốc nổi tiếng của người Thái khác như Lan Na, Phayao, Chiang Saen, Muang Sua, Heokam, Mong Mao cũng được lập vào khoảng cùng thời gian tranh thủ khoảng trống quyền lực ở khu vực do việc Đế quốc Mông Cổ xuôi dòng Mê Kông tấn công Đế quốc Khmer rồi rút về.
 

Sukhothai mở rộng bằng cách tạo các liên minh với các vương quốc Thái khác, dùng Phật giáo Thượng tọa bộ làm quốc giáo với sự giúp đỡ của các nhà sư Ceylon. Intradit truyền ngôi cho con trai là Pho Khun Ban Muang, và năm 1278 đến lượt em trai là Pho Khun Ramkhamhaeng kế vị. Dưới thời vua Ramkhamhaeng Đại Đế, Sukhothai trải qua một thời kỳ hoàng kim thịnh vượng. Ramkhamhaeng đã có công tạo ra bảng chữ cái Thái (được coi là có niên đại vào năm 1283, dựa trên chứng cứ là văn bia Ramkhamhaeng gây nhiều tranh cãi, văn bia này được cho là lưu giữ dạng cổ nhất của chữ viết Thái. Vào thời đỉnh cao của mình, ảnh hưởng của vương quốc này trải dài từ Martaban (nay thuộc Myanma) đến Luang Prabang (nay thuộc Lào) và xuống tận bán đảo Mã Lai cho đến phía Nam tận Nakhon Si Thammarat, phạm vi ảnh hưởng của vương quốc này rộng hơn nhiều so với lãnh thổ Thái Lan ngày nay, dù mức độ kiểm soát thực tế không như tầm ảnh hưởng.

Thật đáng tiếc nếu bạn đến Thái Lan mà không tới cố đô Sukhothai. Sukhothai, cách Bangkok gần 427 km về phía Bắc, từng là thủ đô của Thái Lan từ năm 1238 đến 1438. Với diện tích hơn 6.600 km2, cùng nhiều di tích lịch sử như hoàng thành, đền thờ Phật và công viên lịch sử Sukhothai, cố đô này đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới vào năm 1991.

Phong cảnh nơi đây trở thành điểm thăm quan lý tưởng, giúp Lữ khách hiểu hơn về văn hóa, lịch sử phong phú của Vương quốc Thái Lan, với các điểm dừng chân như: Đền Hoàng gia Wat Mahathat, Phật đường, bảo tàng quốc gia Ramkhamhaeng và các thành lũy, kênh đào...

Một đền thờ chính ẩn hiện dưới làn nước trong xanh của hồ tại Wat Mahathat.

Sukhothai là nơi ít chịu tác động của quá trình đô thị hoá và được mệnh danh là “bình minh của hạnh phúc”. Công viên Sukhothai bao gồm cả vùng đất từng là kinh đô của Sukhothai rộng 3,38 km2, một kiệt tác của lối kiến trúc Xiêm La đầu tiên. Đây là một trong những nơi tiêu biểu cho nghệ thuật Xiêm La trong giai đoạn đầu và sự sáng tạo của đất nước Thái Lan đầu tiên, hiện còn lưu giữ hàng loạt công trình kiến trúc độc đáo.

Đền Hoàng gia Wat Mahathat là ngôi đền Phật giáo lớn nhất, với diện tích hơn 160.000 m2, được xem là trái tim của Phật giáo Thái Lan. Nơi đây hiện vẫn còn lưu lại những cột trụ bằng đá sừng sững ngay trước tượng Phật cao 10 m. Người ta cho rằng ngày xưa nơi đây vốn là kho kinh Phật có mái che bằng gỗ. Theo thời gian, nó đã bị tàn phá chỉ còn trơ lại các cột chống. Đền nổi tiếng với tấm bia khắc chữ trên đá của nhà Vua Ramkhamhaeng, và nhiều bức điêu khắc tượng Phật trong tư thế đang bước đi tạc trên vách tường đá.

Những hình chạm khắc tinh tế tại Wat Mahathat.

Phía Tây đền Wat Mahathat có Phật đường lớn nhất Sukhothai và là trung tâm tôn giáo của Sukhothai cổ. Phật đường này ảnh hưởng sâu sắc đến dân tộc Khmer, với nhiều tượng Phật tọa lạc trên mỗi hoa sen, và có nhiều chú tiểu tỏ lòng tôn kính quỳ dưới chân. Bên trong Phật đường là bức tượng Phật bằng đồng cao 8 m uy nghi.

Để ngắm nhìn toàn cảnh vẻ đẹp huy hoàng và tráng lệ của cố đô Sukhothai, khách thăm quan nên đến đây vào buổi sáng một ngày trời nắng. Khi đó, những tia nắng sẽ chiếu rạng vùng đất cổ xưa này và cho những bức tranh tuyệt mỹ. Tuy nhiên, cũng có không ít người thích cảnh chiều tà, dưới ánh nắng vàng vọt, những cột đá, tường rêu đượm một màu huyền bí.

Dù trải qua hàng thế kỷ, nơi đây vẫn còn gần như nguyên vẹn những cột đá cao vút, những bức tượng Phật ngồi, Phật đứng đồ sộ. Dưới chân các tòa tháp đổ vẫn còn nhiều bức điêu khắc rất riêng biệt.

Cận cảnh bức tượng Phật ngồi tại đền Wat Mahathat.

Hãy đến và hòa mình vào không gian cổ kính, hài hòa với thiên nhiên của Sukhothai để cảm nhận và trải nghiệm những cung bậc cảm xúc khi ngắm nhìn cố đô cổ kính.